سیستم ادواری و دائمی موجودی کالا چه تفاوتی دارند

سیستم ادواری و دائمی دو روش اصلی برای ثبت و نگهداری حساب موجودی کالا هستند. تفاوت اصلی این دو سیستم در زمان ثبت اطلاعات مربوط به موجودی و بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) است. در ایران، هر دو سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما انتخاب بین آن‌ها بستگی به نوع کسب‌وکار، اندازه شرکت، پیچیدگی موجودی و نیازهای اطلاعاتی مدیریت دارد.

در اینجا به تفاوت‌های کلیدی بین سیستم ادواری و دائمی و کاربرد آن‌ها در ایران می‌پردازیم:

**1. سیستم ادواری (Periodic Inventory System)**

* **نحوه ثبت:** در این سیستم، موجودی کالا به طور مداوم و روزانه ثبت نمی‌شود. بهای تمام شده کالای فروش رفته و موجودی کالا در پایان دوره (مثلاً ماهانه، فصلی یا سالانه) با شمارش فیزیکی موجودی و انجام محاسبات لازم تعیین می‌شود.
* **ثبت خرید:** هنگام خرید کالا، مبلغ خرید به حساب "خرید" (Purchases) بدهکار می‌شود، نه به حساب موجودی کالا.
* **ثبت فروش:** هنگام فروش کالا، فقط درآمد حاصل از فروش ثبت می‌شود. بهای تمام شده کالای فروش رفته در این مرحله ثبت نمی‌شود و در پایان دوره محاسبه خواهد شد.
* **محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته:** در پایان دوره، بهای تمام شده کالای فروش رفته به صورت زیر محاسبه می‌شود:
* موجودی کالای اول دوره
* + خرید طی دوره
* - موجودی کالای پایان دوره (شمارش فیزیکی)
* = بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS)
* **مزایا:**
* ساده‌تر و ارزان‌تر است.
* نیاز به نگهداری سوابق دقیق و مداوم ندارد.
* برای کسب‌وکارهای کوچک با حجم معاملات کم و تنوع کالایی محدود مناسب است.
* **معایب:**
* اطلاعات موجودی کالا به صورت لحظه‌ای در دسترس نیست.
* کنترل کمتری بر موجودی کالا وجود دارد.
* تشخیص مغایرت‌ها و کسری‌های احتمالی موجودی دشوارتر است.
* ممکن است اطلاعات دقیقی از بهای تمام شده کالای فروش رفته ارائه ندهد، زیرا بر اساس شمارش فیزیکی در پایان دوره محاسبه می‌شود.
* **کاربرد در ایران:**
* بیشتر توسط کسب‌وکارهای کوچک، خرده‌فروشی‌های سنتی، سوپرمارکت‌های کوچک و کسب‌وکارهایی که تنوع کالایی زیادی ندارند، استفاده می‌شود.

**2. سیستم دائمی (Perpetual Inventory System)**

* **نحوه ثبت:** در این سیستم، موجودی کالا به طور مداوم و پس از هر خرید و فروش ثبت می‌شود. نرم‌افزارهای حسابداری به طور خودکار موجودی را به‌روزرسانی می‌کنند.
* **ثبت خرید:** هنگام خرید کالا، مبلغ خرید مستقیماً به حساب موجودی کالا بدهکار می‌شود.
* **ثبت فروش:** هنگام فروش کالا، دو ثبت انجام می‌شود:
* ثبت درآمد حاصل از فروش
* ثبت بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) و کاهش موجودی کالا
* **محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته:** بهای تمام شده کالای فروش رفته به طور مداوم و پس از هر فروش ثبت می‌شود.
* **مزایا:**
* اطلاعات موجودی کالا به صورت لحظ
اگر حسابدار هستید یا موسسه حسابداری دارید در سایت هزار حسابدار به نشانی https://www.HezarHesabdar.ir می توانید رزومه و آگهی خود را ثبت کنید. این سایت این امکان را به حسابدارها و موسسات حسابداری می دهد تا خود را به مشتریان معرفی کنند.