تفاوت حسابداری بازرگانی و تولیدی چیست

در ایران، تفاوت اصلی بین حسابداری بازرگانی و تولیدی در نحوه ثبت و گزارش موجودی کالا و بهای تمام شده کالا است. در اینجا به طور مفصل این تفاوت‌ها را بررسی می‌کنیم:

**1. نوع فعالیت:**

* **حسابداری بازرگانی:** مربوط به شرکت‌هایی است که کالا را به صورت آماده خریداری کرده و بدون تغییرات اساسی به فروش می‌رسانند. (مانند فروشگاه‌های خرده‌فروشی، عمده‌فروشی‌ها و...)
* **حسابداری تولیدی:** مربوط به شرکت‌هایی است که مواد اولیه را خریداری کرده، با استفاده از فرآیندهای تولیدی، آن را به کالای نهایی تبدیل کرده و سپس به فروش می‌رسانند. (مانند کارخانجات تولیدی، شرکت‌های ساختمانی و...)

**2. موجودی کالا:**

* **حسابداری بازرگانی:** معمولاً فقط یک نوع موجودی کالا وجود دارد: **موجودی کالای آماده فروش**. این موجودی، کالاهایی را شامل می‌شود که شرکت برای فروش خریداری کرده است.
* **حسابداری تولیدی:** دارای سه نوع موجودی کالا است:
* **موجودی مواد اولیه:** موادی که هنوز وارد فرآیند تولید نشده‌اند.
* **موجودی کالای در جریان ساخت:** کالاهایی که فرآیند تولید روی آنها آغاز شده اما هنوز تکمیل نشده‌اند.
* **موجودی کالای ساخته شده:** کالاهایی که فرآیند تولید روی آنها تکمیل شده و آماده فروش هستند.

**3. بهای تمام شده کالا:**

* **حسابداری بازرگانی:** محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) نسبتاً ساده است. فرمول اصلی به این صورت است:
```
بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی ابتدای دوره + خریدها - موجودی پایان دوره
```
* **حسابداری تولیدی:** محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته بسیار پیچیده‌تر است و شامل مراحل زیر می‌شود:
* محاسبه **بهای تمام شده مواد مستقیم مصرفی** در تولید.
* محاسبه **بهای تمام شده تولید** (شامل مواد مستقیم، دستمزد مستقیم و سربار تولید).
* محاسبه **بهای تمام شده کالای ساخته شده**.
* محاسبه **بهای تمام شده کالای فروش رفته**.

فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته در شرکت تولیدی به این صورت است:
```
بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای ساخته شده ابتدای دوره + بهای تمام شده کالای ساخته شده - موجودی کالای ساخته شده پایان دوره
```

**4. گزارشات مالی:**

* **حسابداری بازرگانی:** صورت سود و زیان به طور کلی شامل فروش، بهای تمام شده کالای فروش رفته، سود ناخالص، هزینه‌های عملیاتی و سود خالص است.
* **حسابداری تولیدی:** علاوه بر صورت سود و زیان مشابه شرکت‌های بازرگانی، شرکت‌های تولیدی معمولاً گزارش‌های تفصیلی‌تری در مورد هزینه‌های تولید (مانند گزارش بهای تمام شده تولید) تهیه می‌کنند. این گزارش‌ها به مدیریت کمک می‌کند تا هزینه‌های تولید را کنترل کرده و تصمیمات بهتری بگیرد.

**5. پیچیدگی:**

* **حسابداری بازرگانی:** به طور کلی ساده‌تر از حسابداری تولیدی است.
* **حسابداری تولیدی:** به دلیل پیچیدگی فرآیندهای تولید، تنوع موجودی‌ها و نیاز به تخصیص هزین
اگر حسابدار هستید یا موسسه حسابداری دارید در سایت هزار حسابدار به نشانی https://www.HezarHesabdar.ir می توانید رزومه و آگهی خود را ثبت کنید. این سایت این امکان را به حسابدارها و موسسات حسابداری می دهد تا خود را به مشتریان معرفی کنند.