نحوه گزارشگری مالی در بحران چگونه است

گزارشگری مالی در شرایط بحرانی، چه در ایران و چه در سایر کشورها، با چالش‌های خاصی روبرو می‌شود. هدف اصلی در این شرایط، ارائه تصویری شفاف، واقعی و قابل اتکا از وضعیت مالی شرکت به ذینفعان است تا آنها بتوانند تصمیمات آگاهانه‌ای اتخاذ کنند. در ایران، گزارشگری مالی در شرایط بحرانی تحت تأثیر استانداردهای حسابداری ملی ایران و قوانین و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار (در صورت بورسی بودن شرکت) انجام می‌شود.

**چالش‌های گزارشگری مالی در بحران:**

* **ابهام و عدم اطمینان:** بحران معمولاً با عدم اطمینان بالا در مورد آینده، رکود اقتصادی، نوسانات شدید نرخ ارز، و تغییرات ناگهانی در تقاضا همراه است. این موضوع، پیش‌بینی‌های مالی و برآوردهای حسابداری را دشوار می‌کند.
* **ارزش‌گذاری دارایی‌ها:** تعیین ارزش منصفانه دارایی‌ها، به‌ویژه دارایی‌های غیرجاری مانند املاک و تجهیزات، در شرایط بحرانی بسیار پیچیده می‌شود. کاهش ارزش دارایی‌ها (تعدیل کاهشی) ممکن است اجتناب‌ناپذیر باشد.
* **شناسایی زیان‌های احتمالی:** شناسایی و افشای زیان‌های احتمالی ناشی از بحران، مانند مطالبات مشکوک‌الوصول، تعهدات قراردادی غیرقابل انجام، و جرایم ناشی از عدم ایفای تعهدات، از اهمیت بالایی برخوردار است.
* **تداوم فعالیت:** ارزیابی توانایی شرکت برای ادامه فعالیت (Going Concern) و افشای هرگونه تردید قابل توجه در این زمینه، یکی از مهم‌ترین وظایف مدیریت و حسابرسان است.
* **نقدینگی:** مدیریت نقدینگی و گزارشگری دقیق در مورد وضعیت جریان‌های نقدی شرکت در شرایط بحرانی بسیار حیاتی است.
* **افشاگری:** افشای مناسب و به موقع اطلاعات مربوط به تأثیرات بحران بر عملکرد مالی و وضعیت مالی شرکت، برای شفافیت و پاسخگویی ضروری است.

**نکات کلیدی در گزارشگری مالی بحران در ایران:**

1. **رعایت استانداردهای حسابداری:** شرکت‌ها موظفند در تهیه گزارش‌های مالی خود، استانداردهای حسابداری ملی ایران را به طور کامل رعایت کنند. استانداردهایی مانند استاندارد شماره 1 (نحوه ارائه صورتهای مالی)، استاندارد شماره 4 (ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی)، استاندارد شماره 5 (رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه) و استاندارد شماره 32 (کاهش ارزش دارایی‌ها) در شرایط بحرانی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کنند.
2. **ارزیابی تداوم فعالیت:** مدیریت باید ارزیابی دقیقی از توانایی شرکت برای ادامه فعالیت در کوتاه‌مدت و بلندمدت انجام دهد. اگر تردید قابل توجهی در مورد تداوم فعالیت وجود داشته باشد، باید این موضوع در گزارش‌های مالی افشا شود.
3. **تعدیل کاهشی ارزش دارایی‌ها:** در صورت وجود شواهدی مبنی بر کاهش ارزش دارایی‌ها، باید مطابق با استاندارد شماره 32، زیان کاهش ارزش شناسایی و در صورت سود و زیان منعکس شود.
4. **شناسایی و افشای مطالبات مشکوک‌الوصول:** با توجه به شرایط اقتصادی، احتمال عدم وصول مطالبات افزایش می‌یابد. شرکت‌ها باید مطالبات مشکوک‌الوصول را به دقت ارزیابی و ذخیره کافی برای آنها در نظر بگیرند.
5. **افشای اثرات بحران:** شرکت‌ها باید در یادداشت‌های توضیحی همراه صورتهای مالی، اثرات بحران را بر عملکرد مالی، وضعیت مالی و جریان‌های نقدی خود به طور کامل و شفاف افشا کنند. این افشاگری باید شامل موارد زیر باشد:
* توصیف ماهیت بحران و اثرات آن بر صنعت و فعالیت‌های شرکت.
* تغییرات در رویه‌ها و سیاست‌های حسابداری ناشی از بحران.
* برآوردهای مدیریت در مورد آینده و تأثیرات احتمالی بحران بر شرکت.
* برنامه‌های مدیریت برای مقابله با بحران و کاهش اثرات منفی آن.
6. **ارائه اطلاعات مقایسه‌ای:** ارائه اطلاعات مقایسه‌ای با دوره‌های قبل به ذینفعان کمک می‌کند تا تأثیرات بحران را بهتر درک کنند.
7. **همکاری با حسابرسان:** شرکت‌ها باید همکاری نزدیکی با حسابرسان خود داشته باشند و اطلاعات و مستندات لازم را در اختیار آنها قرار دهند تا آنها بتوانند به درستی در مورد صورتهای مالی اظهارنظر کنند.
8. **توجه به الزامات قانونی و مقرراتی:** شرکت‌های بورسی باید الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد افشای اطلاعات بااهمیت را به طور کامل رعایت کنند.

**مثال‌هایی از افشاگری‌های مرتبط با بحران:**

* **تأثیر بحران کرونا:** شرکت‌ها باید تأثیرات بحران کرونا بر زنجیره تأمین، تقاضا، عملیات، و وضعیت مالی خود را افشا کنند.
* **تأثیر تحریم‌ها:** شرکت‌ها باید تأثیرات تحریم‌ها بر دسترسی به مواد اولیه، بازارهای صادراتی، و نقل و انتقالات مالی را افشا کنند.
* **تأثیر نوسانات نرخ ارز:** شرکت‌ها باید تأثیرات نوسانات نرخ ارز بر بدهی‌های ارزی، درآمد صادراتی، و هزینه واردات را افشا کنند.

**نکات مهم برای مدیران و حسابداران:**

* **حفظ شفافیت و صداقت:** در شرایط بحرانی، حفظ شفافیت و صداقت در گزارشگری مالی از اهمیت بالایی برخوردار است.
* **توجه به منافع ذینفعان:** مدیران و حسابداران باید در تصمیم‌گیری‌های خود، منافع همه ذینفعان، از جمله سهامداران، اعتباردهندگان، کارکنان، و مشتریان را در نظر بگیرند.
* **مشورت با متخصصان:** در صورت لزوم، از مشورت متخصصان حسابداری و مالی برای حل مسائل پیچیده گزارشگری مالی استفاده کنید.

با رعایت این نکات، شرکت‌ها می‌توانند گزارش‌های مالی شفاف، واقعی و قابل اتکایی را در شرایط بحرانی ارائه کنند و اعتماد ذینفعان را جلب کنند.

**نکته پایانی:**

با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی خاص ایران، شرکت‌ها باید به طور خاص به تأثیر تحریم‌ها و نوسانات نرخ ارز بر گزارشگری مالی خود توجه داشته باشند و اطلاعات مربوطه را به طور کامل و شفاف افشا کنند. همچنین، توصیه می‌شود که شرکت‌ها به طور مستمر استانداردهای حسابداری و قوانین و مقررات مربوطه را بررسی و از آخرین تغییرات آنها آگاه باشند.

اگر حسابدار هستید یا موسسه حسابداری دارید در سایت هزار حسابدار به نشانی https://www.HezarHesabdar.ir می توانید رزومه و آگهی خود را ثبت کنید. این سایت این امکان را به حسابدارها و موسسات حسابداری می دهد تا خود را به مشتریان معرفی کنند.