صورت سود و زیان در حسابداری چیست

**صورت سود و زیان (Income Statement یا Profit and Loss Statement)** یکی از اصلی‌ترین گزارش‌های مالی در حسابداری است که عملکرد مالی یک کسب‌وکار را در **یک دوره زمانی مشخص** (مثلاً یک ماه، سه ماهه یا یک سال) نشان می‌دهد. این گزارش مشخص می‌کند که آیا شرکت در آن دوره **سودآور** بوده است یا **متضرر** شده است.

---

### **اجزای اصلی صورت سود و زیان**
1. **درآمدها (Revenue/Income)**
- کل مبالغی که شرکت از فروش کالاها یا خدمات به دست آورده است.
- مثال: درآمد فروش محصولات، درآمد خدمات.

2. **هزینه‌ها (Expenses)**
- کلیه مخارجی که شرکت برای کسب درآمد متحمل شده است.
- مثال: هزینه مواد اولیه، حقوق پرسنل، اجاره، آب و برق، استهلاک.

3. **سود ناخالص (Gross Profit)**
- از تفاوت **درآمد ناخالص** و **هزینه‌های مستقیم** (مانند بهای تمام‌شده کالای فروش رفته) محاسبه می‌شود.
- فرمول:
\[
\text{سود ناخالص} = \text{درآمد ناخالص} - \text{بهای تمام‌شده کالای فروش رفته (COGS)}
\]

4. **سود عملیاتی (Operating Profit)**
- سود پس از کسر **هزینه‌های عملیاتی** (مانند حقوق، اجاره، بازاریابی) از سود ناخالص.
- فرمول:
\[
\text{سود عملیاتی} = \text{سود ناخالص} - \text{هزینه‌های عملیاتی}
\]

5. **سود خالص (Net Profit)**
- سود نهایی پس از کسر **تمام هزینه‌ها** (عملیاتی و غیرعملیاتی مانند مالیات و بهره).
- فرمول:
\[
\text{سود خالص} = \text{سود عملیاتی} \pm \text{درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی} - \text{مالیات}
\]

---

### **انواع صورت سود و زیان**
1. **تک‌مرحله‌ای (Single-Step)**
- تمام درآمدها در یک بخش و تمام هزینه‌ها در بخش دیگر جمع می‌شوند.
- فرمول ساده:
\[
\text{سود خالص} = \text{کل درآمدها} - \text{کل هزینه‌ها}
\]

2. **چندمرحله‌ای (Multi-Step)**
- محاسبه به صورت مرحله‌ای انجام می‌شود (سود ناخالص → سود عملیاتی → سود خالص).
- جزئیات بیشتری ارائه می‌دهد و برای تحلیل‌های دقیق‌تر مفید است.

---

### **مثال کاربردی**
فرض کنید شرکت **الف** در سال ۱۴۰۲ موارد زیر را داشته است:

| آیتم | مقدار (ریال) |
|--------------------------|-------------|
| درآمد فروش | 500,000,000 |
| بهای تمام‌شده کالای فروش رفته | 300,000,000 |
| هزینه‌های عملیاتی | 100,000,000 |
| مالیات | 20,000,000 |

**محاسبات:**
- **سود ناخالص** = 500,000,000 - 300,000,000 = **200,000,000**
- **سود عملیاتی** = 200,000,000 - 100,000,000 = **100,000,000**
- **سود خالص** = 100,000,000 - 20,000,000 = **80,000,000**

✅ نتیجه: شرکت در سال ۱۴۰۲ **۸۰ میلیون ریال** سود خالص داشته است.

---

### **تفاوت صورت سود و زیان با ترازنامه**
- **صورت سود و زیان**: عملکرد مالی در یک **دوره زمانی** (مثلاً یک سال).
- **ترازنامه (Balance Sheet)**: وضعیت مالی در یک **زمان مشخص** (مثلاً پایان سال).

---

### **کاربردهای صورت سود و زیان**
- بررسی سودآوری کسب‌وکار.
- کمک به تصمیم‌گیری‌های مدیریتی (مثلاً کاهش هزینه‌ها یا افزایش فروش).
- ارائه به سرمایه‌گذاران، بانک‌ها و ادارات مالیاتی.

اگر صورت سود و زیان **منفی** باشد، به معنای **زیان** است و باید راهکارهایی برای کاهش هزینه‌ها یا افزایش درآمد اتخاذ شود.